Episodi(6) Sunneti profetik në Kur’an

ثانياً : السنة النبوية في القرآن الكريمSë dyti: Sunneti profetik në Kur'anin Fisnik

Fjala “لقد ذكرت السنة في القرآن الكريم كثيراًSunneh” nënkuptohet në shumë vende në Kur’an.:

1. فذكرت بلفظ الحكمة كما في1. Është përmendur me shprehjen “hikme” – urtësi, si në fjalën e Allahut të Lartësuar, duke iu referuar fjalëve të Ibrahimit – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – kur ai u lut për këtë Ummet (bashkësinë muslimane)duke thënë::

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ ۚ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾ البقرة /129}.(البقرة:١٢٩)

Kuptimi: ﴾Zoti ynë, dërgo në mesin e tyre një të dërguar që t’u lexojë atyre argumentet e Tua dhe t’u mësojë atyre Librin dhe urtësinë, si dhe t’i pastrojë. Vërtetë që Ti je i Plotfuqishmi dhe i Urti ﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (El-Bekare:129)

Apo në thënien e të Lartësuarit:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿ كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ﴾ البقرة /129}.( البقرة: ١٥١)

Kuptimi: ﴾Po kështu, (për të plotësuar mirësinë Time ndaj jush) ju kam sjellë një të Dërguar, nga mesi juaj, i cili ju lexon shpalljet Tona, ju pastron (nga gjynahet), ju mëson Librin (Kuranin) e Urtësinë (rregullat e fesë) dhe ju mëson ato gjëra që nuk i keni ditur.  ﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (El-Bekare:151) }.

Apo në thënien e Tij:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿ لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ﴾ البقرة /129}.( آل عمران: ١٦٤)

Kuptimi: ﴾Allahu u ka dhënë besimtarëve dhuratë të madhe, kur u solli një të dërguar nga gjiri i tyre, i cili ua lexon shpalljet e Tij, i pastron nga gjynahet dhe u mëson Librin (Kuranin) e urtësinë (diturinë e thellë fetare), edhe pse më parë, me të vërtetë, ata ishin në rrugë krejt të gabuar.)  وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (Ali’Imran:164)

Apo:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ ۚ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا﴾ البقرة /129}.(النساء: ١١٣)

Kuptimi:

Allahu të shpalli ty Librin (Kuranin) dhe Urtësinë e plotë, si dhe të mësoi atë që nuk e ke ditur. Dhuntia e Allahut për ty është shumë e madhe. ﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (En-Nisa:113)

Apo:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿ وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا﴾ البقرة /129}.( الأحزاب: ٣٤)

Kuptimi: (Mbani në mendje ato që lexohen në shtëpitë tuaja prej Shpalljes së Allahut dhe Urtësisë (profetike)! Me të vërtetë, Allahu është Bamirës i pakufishëm dhe di çdo gjë.)(El-Ahzab:34)

Apo:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ﴾ البقرة /129}.( الجمعة: ٢)

Kuptimi: ﴾Allahu është Ai që dërgoi tek analfabetëve një të dërguar nga mesi i tyre që t’u lexojë atyre ajetet (vargjet) e Tij dhe t’i pastrojë duke u mësuar atyre Librin dhe urtësinë, edhe nëse ata më parë ishin në një humbje të qartë.﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (El-Xhumua:2) وقوله تعالى: " لقد منَّ الله على المؤمنين إذ بعث فيهم رسولاً من أنفسهم يتلو عليهم آياته ويزكيهم ويعلمهم الكتاب و الحكمة " { آل عمران / 164

Hasani dhe Katade, në lidhje me këtë ajet shprehen se: " “Libri” është Kur’ani, ndërsa “urtësia” është Sunneti i të Dërguarit të Allahut - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – "^(1).).

وقال الإمام الشافعي - رحمه الله تعالى -: " ذكر الله الكتاب ، وهو القرآن ، وذكر الحكمة، فسمعتُ من أرضى من أهل العلم بالقرآن يقول : الحكمة : سنة رسول الله ، وهذا يشبه ما قال ، والله أعلم ، لأن القرآن ذكر واتبعته الحكمة ، وذكر الله مَنّه على خلقه بتعليمهم الكتاب والحكمة ، فلم يجز – والله أعلم – أن يقال الحكمة ههنا إلا سنة رسول الله ، وذلك أنها مقرونة مع كتاب الله ، وأن الله افترض طاعة رسوله وحتم على الناس اتباع أمره ، فلا يجوز أن يقال لقول فرض إلا لكتاب الله ثم سنة رسوله ، لما وصفنا من أن الله جعل الإيمان برسوله مقروناً بالإيمان به ، وسنة رسول الله مبينة عن الله معنى ما أراد : دليلاً على خاصه وعامه، ثم قرن الحكمة بها بكتابه فأتبعها إياه ،ولم يجعل هذا لأحد من خلقه غير رسوله " (2Imam Shafiu - Allahu e mëshiroftë! - ka thënë: "Allahu përmend “Librin” e që është Kur’ani dhe pastaj përmend “urtësinë”. E unë kam dëgjuar nga ata me dijen e të cilëve jam i kënaqur se: “Urtësia” këtu nënkupton “Sunnetin” (tradidën) e të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! -, Kjo e vërteta, Allahu e di më mirë, sepse Kur’ani është përmendur pastaj është përmendur “urtësia”. GjithashtuAllahu e përmend si begati të Tijën ndaj njerëzve që u ka mësuar atyre Librin dhe Urtësinë, ndaj nuk ka shpjegim tjetër - Allahu e di më së miri – veç të thuhet se “urtësia” këtu është Sunneti i të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! -, kjo pasi fjala "Urtësi" është përmendur ngjitur me Librin e Allahut. Po ashtu, edhe për faktin  se Allahu e ka bërë obligim (farz) bindjen ndaj të Dërguarit të Vet, dhe njerëzit e kanë për detyrë zbatimin e urdhërave të  tij. dhe termi “farz” përdoret vetëm për urdhëresat në Librin e Allahut dhe në Sunnetin e të Dërguarit të Tij – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – bazuar edhe në atë që kemi përmendur se Allahu e ka bërë imanin (besimin) në të Dërguarin e Tij të bashkangjitur me imanin (besimin) në Të, për më tepër Sunneti i të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – është sqarues i kuptimit që dëshiron Allahu: duke qenë udhëzues në lidhje me çështjet specifike apo të përgjithshme të tij (Kur’anit). Pastaj e bashkangjiti urtësinë e tij (sunnetin) me Librin e Vet mundësi të cilën nuk ia ka dhënë askujt prej njerëzve të tjerë përveçse të Dërguarit të Tij"^{(2) .)}.

وقال الطبري – رحمه الله - : " ويعلمهم الكتاب والحكمة " يعني : ويعلمهم كتاب الله الذي أنزل عليه ، ويبين لهم تأويله و معانيه " الحكمة " ويعني بالحكمة : السنة التي سنها الله جل ثناؤه للمؤمنين على لسان رسول الله - صلى الله عليه وسلم - وبيانه لهم.(3Ndërsa Taberiu - Allahu e mëshiroftë! –në lidhje me fjalën e Allahut: " ﴾Dhe që t’ua mësojë atyre Librin dhe urtësinë﴿ ka thënë: Kjo do të thotë: “Që t’ua mësojë atyre Librin e Allahut, i cili iu zbrit atij, si dhe t’ua sqarojë atyre kuptimin e tij. Ndërsa me fjalën "urtësi" nënkuptohet: Sunneti (tradita) të cilën Allahu i Lartmadhërishëm e vendosi, nëpërmjet fjalëve të të Dërguarit të Allahut - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!- dhe deklaratave të tij, për t’u ndjekur nga ana e besimtarëve. ⁽³⁾⁾

وقال الطبري – أيضاً – بعد أن ذكر آراء الأئمة في تفسير الحكمة – و الصواب من القول عندنا في الحكمة أنها العلم بأحكام الله تعالى لا يدرك علمها إلا ببيان الرسول - صلى الله عليه وسلم - والمعرفة بها ، وما دل عليه ذلك من نظائره .(4Taberiu - gjithashtu – pasi përmendه mendimet e Imamëve në lidhje me interpretimin e fjalës “urtësi” tha: “Mendimi më i saktë në lidhje me fjalën “urtësi” është se ajo nënkupton “Njohjen e dispozitave të Allahut të Lartësuar , të cilat nuk mund  të arrihet vetëmse nëpërmjet sqarimit nga vetë Profeti - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të. ⁽⁴⁾⁾

وإذا سلمنا بهذه الحقيقة ، وهي أن بيان القرآن الكريم هو الحكمة التي أوتيها رسول الله - صلى الله عليه وسلم -، وقرنت بالكتاب ، وأن هذه الحكمة ليست شيئاً سوى سنة رسول الله - صلى الله عليه وسلم - ، فإن هذا التسليم يطرح تساؤلاتNëse e pranojmë këtë fakt, që është se sqarimi i Kur'anit Fisnik është urtësia që i është dhënë të Dërguarit të Allahut - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – dhe se ajo qëndron pranë Kuranit dhe se kjo urtësi nuk është asgjë tjetër përveç vetë Sunneti i të Dërguarit të Allahut - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! -, atëherë lindin disa pyetje::

من بينها : أن القرآن لم يستخدم لفظ " السنة " تعبيراً عن " بيان القرآن "، وإنما استخدم لفظ " الحكمة " فما سبب هذا العدول ؟NNNdNdër to: Cili është shkaku që Kur’ani nuk ka përdorur fjalën "Sunnet" si një term për të nënkuptuar "sqarimin e Kur’anit", por ka përdorur fjalën "urtësi"?!.

ثم : إذا كان لفظ " الحكمة " هو ما آثره القرآن ، فلم عدل عنه النبي ، وصحابته ، وعلماء الأمة من بعده ، واستبدلوا به لفظ " السنة " ؟Pastaj: Nëse Kur’ani përdor fjalën"urtësi" atëherë përse Profeti -Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!, shokët e tij, dhe dijetarët e Ummetit  pas tij -e  zëvendësuan atë me fjalën "Sunnet" ?!.

يقول الدكتور الخولي : " وفي تقديرنا : أن بداية هذا التفسير كامنة في الفرق بين طبيعة كلٍ من " الكتاب " و " السنة " رغم وحدة مصدرهما ، وهو " الوحي " ،كلاهما وحي من الله – تعالى – بشهادة القرآن نفسه .. و السنة من بعدهThotë Dr. Khaulij: "Sipas përceptimit tonë, fillimi i këtij interpretimi është i fshehur në dallimin mes natyrës së secilit prej tyre, të "Kuranit" dhe të "Sunnetit" pavarësisht origjinës së njëjtë që kanë që është "shpallja", pasi të dyja ato janë të shpallura (frymëzua) nga Allahu  i Lartësuar, me dëshminë e vetë Kur’anit dhe Sunnetit pas tij..

Sa i përket dëshmisë nga أما شهادة القرآن فتطالعنا بينة قاطعة في قوله تعالى: " وما ينطق عن الهوى إن هو إلا وحي يوحى " { النجم / 4،3Kur’ani, kemi sqarim në formë të prerë në fjalën e Allahut ku thotë:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿ "وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ*إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ﴾ البقرة /129}.( النجم: ٣-٤)

Kuptimi: ﴾Dhe se ai (Muhammedi) nuk flet asgjë nga mendja, por ajo që ai flet është vetëm shpallje që i shpallet﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (En-Nexhmu:3-4)

فما ينطقه رسول الله شامل لما يتلوه على الناس، من قرآن، وما يقوله لهم من حديث.Kështu që gjithçka që  fliste i Dërguari i Allahut, duke përfshirë citimet nga Kur’ani, dhe gjithçka qai thoshte, secila prej tyre është shpalljeكلاهما وحي إذا..

وبناء على ما قررنا: من أن الحكمة هي " سنة " رسول الله، و أنها ليست سواها ، فقد أصبحت الآية الكريمة : " و أنزل الله عليك الكتاب والحكمة وعلمك ما لم تكن تعلم وكان فضل الله عليك عظيماً " { النساء / 113 } .Bazuar në atë që pohuam më sipër, se “urtësia” e përmendur në Kur’an është "Sunneti" i të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! -, atëherë ajeti:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ ۚ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا﴾ البقرة /129}.(النساء: ١١٣)

Kuptimi: ( Allahu të shpalli ty Librin (Kuranin) dhe Urtësinë e plotë, si dhe të mësoi atë që nuk e ke ditur. Dhuntia e Allahut për ty është shumë e madhe.)وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (en-Nisa:113) kthehet në argument të prerë se “Sunneti” konsiderohet shpallje, të cilin دليلاً ثانياً قاطعاً، على أن السنة وحي، أنزلها الله على رسوله – كما أنزل الكتابAllahu ia shpalli të Dërguarit të Tij – ashtu siç ia ka shpallur edhe Kuranin..

و دليل ثالث: " ثم إن علينا بيانه " { القيامة / 19 } أنه وعد قاطع بأن بيان القرآن ، سوف يتولاه الله ، كما تولى " جمعه وقرآنه " على حد سواء ، ولا معنى لهذا سوى : أن يوحي إليه هذا البيان ، بصورة من صور الإيحاءNdërsa argumenti i tretë është fjala e Allahut të Lartësuar:

قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ﴾ البقرة /129}.( القيامة: ١٩)

Kuptimi: ﴾Pastaj na përket Neve që ta sqarojmë atë(Kur’anin)﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (El-Kijame:19)  
Ajeti është premtim i prerë se sqarimin e Kur’anit do ta merrte përsipër Allahu i Lartësuar, ashtu siç mori përsipër gjithashtu edhe:

 قوله تعالى على لسان إبراهيم - عليه السلام - في دعائه لهذه الأمة: " ربنا وابعث فيهم رسولاً منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة و يزكيهم﴿﴿ جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ﴾ البقرة /129}.( القيامة: ١٧)

 ﴾Renditjen dhe leximin e tij﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (El-Kijame:17) duke e konsideruar njësoj si sqarimin edhe renditjen dhe leximin e tij., Termi “njësoj” do të thotë se sqarimi do t’i shpallet të Dërguari të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të !-në të njëjtën formë shpalljeje si të Kur’anit..

Pra, Sunneti është shpallje, duke u mbështetur në argumentet e qarta të Kur’anit, por edhe nga argumentet që sjell vetë ai (Sunneti) , siç ka thënë i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! -, :
 "ألا إني أوتيت الكتاب ومثله معه"

Kuptimi: Mua në të vërtetë më është dhënë Libri (Kur’ani) dhe bashkë me të diçka si ai» ^(5).).

Të Dërguari të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!-  nuk i është dhënë bashkë me Kur’anin asgjë tjetër, përveçse Sunneti, dhe se Sunneti nuk është si Kur’ani në asgjë, përveçse në faktin që edhe ai është shpallje si ai..

ومهما حاولنا أن نجد معنى لكونها مثل القرآن غير كونها وحياً مثله، فقد حاولنا محالاً.Kështu që sado që të përpiqemi që të gjejmë kuptimin e të qenit të tij “si Kur’ani” përveç faktit se ai është shpallje si ai, ne vetëm se do të kërkonim të pamundurën. فمن البين أنها ليست مثل القرآن كماً، وليست مثل القرآن كيفاً.. و لا يتحدى بها كما يتحدى بالقرآنPasi është e qartë se ai nuk është si Kur’ani, as në formë dhe as në masë. sunëti, Gjithashtu nuk është sfidues njëlloj si Kurani..

إن بين القرآن و السنة شبهاً محدداً ، ينحصر في أن كليهما وحي من عند الله تعالى ، وبينهما فرق : أن القرآن " وحي " بلفظه ومعناه ، أما السنة فهي " وحي " بمعناها دون لفظهاMes Kur'anit dhe Sunnetit ka ngjashmëri të kufizuara, që vërtiten rreth faktit se të dyja janë shpallje prej Allahut të Lartësuar, ndërkohë që dallimet mes tyre janë: se Kur’ani është "shpallje" me fjalë dhe kuptim, ndërsa Sunneti është "shpallje" në kuptim por jo në fjalë..

ونحن نجد هذا الفرق على نحو قاطع، حين نتأمل ما أحيطت به رواية " السنة " بالقياس إلى ما أحيط به تبليغ " القرآنKëtë ndryshim e shohim qartë, sapo të meditojmë në lidhje me bukurinë shprehëse të Kuranit  krahasuar me të Sunetit.

لقد تكفل ربنا بحفظ القرآن، وحماه أن يناله تغيير أو تحريف .." إنا نحن نزلنا الذكر وإنا له لحافظون " {الحجر / 9Zoti ynë e ka garantuar ruajtjen e Kur’anit dhe e ka mbrojtur nga çdo lloj ndryshimi apo shtrembërimi duke thënë:

﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴾ البقرة /129}.( الحجر: ٩)

 ﴾Ne e kemi zbritur Përkujtimin (Kur’anin) dhe Ne jemi ruajtësit e tij﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (El-hixhr:9)ولكنه وكل إلينا حفظ " السنة ".. فتطرق إليها شيء مما لا سبيل للبشر إلى توقيه ، وأبسطه هذا الاختلاف في رواية الحديث الواحد ، بطرق شتى ، كلها موثوق صحيح ، إذ هذا قاطع بأن تصرفا حدث في الرواية ، وهو سبب هذا الاختلاف ، وإذا كان هناك خلاف حول جواز رواية الحديث بالمعنى ، فهناك إجماع على عدم جواز قراءة القرآن بالمعنى البتة

Ndryshe nga "Sunneti" i cili na u la neve përgjegjësi që ta ruajmë dhe ta mbrojmë. Por me të ka ndodhur diçka që është e pamundur të shmanget nga njerëzit. Këtë na e tregojnë edhe  mospajtimet  që ekzistojnë në lidhje me transmetimin e një hadithi, i cili është transmetuar në rrugë të ndryshme transmetimi, të gjitha janë të besueshme dhe të vërteta, gjë e cila e tregon përfundimisht se gjatë transmetimit të tij ka ndodhur diçka, e cila përbën edhe arsyen e mospajtimit. E nëse ka mospajtime në lidhje me lejueshmërinë që hadithit të transmetohet vetëm me kuptim, për Kuranin ka konsensus që nuk lejohet të transmetohet vetëm me kuptim..

ذلك أن لفظ القرآن متعبد به ، ولا كذلك لفظ الحديث النبوي ، والقرآن هو المعجزة وبه التحدي ، ولا كذلك السنةKjo, pasi teksti i Kur’anit është tekst me të cilin adhurohet Allahu (në namaz), gjë e cila nuk ndodh me hadithin profetik, gjithashtu Kur’ani është një mrekulli dhe përbën një sfidë për njerëzit, por kjo nuk mund të thuhet edhe për Sunnetin..

هذه الفروق وراء المفارقة البادية، في إيثار القرآن لفظ " الحكمة " وعدول النبي - صلى الله عليه وسلم - عنه إلى لفظ " السنةPër shkak të këtyre dallimeve Kur’ani preferoi të përdorte fjalën "hikme" – urtësi, të cilën Profeti - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – e interpretoi me termin "Sunnet".".

وإذا سلم لنا هذا الفرق الجوهري: أن " القرآن " وحي: لفظه ومعناه، وأن " السنة " وحي بمعناها دون لفظها، فقد انفتح لنا الباب لإسقاط الإشكال من أساسهNëse e pranojmë këtë ndryshim themelor: Se "Kur’ani" është shpallje: si në “fjalën” ashtu edhe në kuptim dhe se "Sunneti" është shpallje: vetëm në “kuptim” por jo në “fjalë”, atëherë ne e kemi zgjidhur dilemën që në themel..

وهنا نجتهد آملين في الله أن نكون على صواب : أن " الحكمة " هي : المعاني التي تضمنتها أحاديث رسول الله ، أوحاها الله إليه ، وكساها – صلوات الله عليه – ألفاظا من عندهNe shprehim mendimin me shpresën tek Allahu që të kemi të drejtë: se "urtësia" e përdorur në Kur’an nënkupton: kuptimet që përmbajnë hadithet e të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – të shpallura nga Allahu, të cilat Profeti pastaj –u veshi fjalë..

Pra, " الحكمة " هي " المعاني " وحدها.. و " السنة " هي المعاني بألفاظها، وبالتالي لا عدول من جانب النبي – صلى الله عليه وسلم – عن نهج القرآن، أو تسميته، و لا مفارقة هناك ؟"urtësia" nënkupton vetëm "kuptimet"... dhe "Sunneti" nënkupton “kuptimet bashkë me mënyrën e shprehjes së tyre”. Për rrjedhojë nuk kemi shmangie nga ana e Profetit - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!- në lidhje me termat që përdor Kur'ani.

مفهوم " الحكمة " مختلف عن مفهوم " السنةKoncepti "urtësi" është i ndryshëm nga koncepti "sunnet".".

" السنة " معنى: هي الحكمة."Sunnet" vetëm me kuptim, është “urtësi”  Në këtë kuptim ai  është shpallje nga Allahu i Lartësuar.dhe "sunneti" me kuptim dhe fjalë, është thënie e të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! –veprim ose pohim i tij..

و الدليل على أن معنى " السنة " وحي من عند الله ، أن لفظها المعبر عن المعنى هو لرسول الله ¬– صلى الله عليه وسلم – الدليل على هذا قول النبي – صلى الله عليه وسلم : " إن الروح الأمين قد ألقى في رُوعي : أنه لن تموت نفس ، حتى تستوفي رزقها ، فأجملوا في الطلب " و في رواية : " إن روح القدس نفث في روعي ... " (6Argumenti se kuptimi i "Sunnet" është shpallje nga Allahu i Lartësuar dhe se veshja me fjalë e këtyre kuptimeve është bërë nga i Dërguari i Allahut - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – është vetë fjala e Profetit - Paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të – kur ka thënë:

»إن الروح الأمين قد ألقى في رُوعي : أنه لن تموت نفس ، حتى تستوفي رزقها ، فأجملوا في الطلب«

"Ruhul-Emini" (Shpirti besnik- Xhebraili) më shpalli se asnjë shpirt nuk do ta shijojë vdekjen, para se të përfundojë rrizkun (furnizimin) e tij, kështu që kërkojeni në mënyrën e duhur.» Në një transmetim tjetër:

"إن روح القدس نفث في روعي ..."

«Ruhul-Kudus (Fryma e shenjtë – Xhebraili) fryu në brendësinë time...»⁽⁶⁾⁾

Fjala « نفث في روعي ... » fryu në brendësinë time...»" نفث في روعي " لا معنى لها هنا إلا الإلهام، والإلقاء في النفس، وما يلقى في الروع لا يكون إلا من باب المعانيFF nuk ka kuptim tjetër këtu, vetëmse atë të frymëzimit dhe hedhjes së idesë në shpirt, dhe se ato që hidhen në brendi nuk janë gjë tjetër vetëmse kuptime..

لأن ما يلقى بلفظه ومعناه يلقى في الروع و في السمع في آن واحد، كالحديث القدسي، و القرآن العظيمPasi inspirimi me fjalë dhe kuptim bie në shpirt dhe në vesh njëkohësisht, siç janë Hadithet Kudsi (hadithet e shenjta) dhe Kur'ani Famëlartë..

وإذا فما نسمعه ونقرؤهKështu që ajo që ne dëgjojmë dhe lexojmë منnga هذاkëto الحديث،hadithe, ليسnuk ماjanë ato çfarë ألقي janë hedhur في " روع " رسولnë "brendësinë" dhe zemrën e të Dërguarit të Allahut -Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! -اللهوقلبه.

لقد ألقي إليه المعنى، فعبر عنه، وإذا فهذه المعاني الإلهية الموحى بها، قد وصلتنا من خلال عبارة رسول الله Të Dërguarit të Allahut -Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! i janë inspiruar kuptimet dhe ai i ka veshur ato me fjalë.  

Shprehjet i وعبارة رسول الله صاغها على طريقته ، وبأسلوبه الخاص ، وهي طريقة في البيان تختلف لا محالة ، عن طريق البيان الإلهي في القرآنDërguari i Allahut i ka formuluar sipas mënyrës së vet dhe stilit të tij të veçantë, e cila është një metodë që nuk ka dyshim se ndryshon nga çdo lloj metode hyjnore e Kur’anit..

Por,و السنة لغة: الطريقة، فهل نبعد إذا قلنا: سنة رسول الله : هي طريقته في تبليغ ما أوحي إليه من بيان القرآن – المعاني التي ألهمها – بلفظه وأسلوبه : " حديثاً " أو بفعله : " عملاً " أو بتقريره : " إجازة " وهما في دلالتهما كاللفظ ؟Gjithas termi “Sunnet” në kuptimin gjuhësor do të thotë: “Rrugë”, kështu që a gabojmë nëse themi se: “Sunneti i të Dërguarit të Zotit, është rruga se si ai e ka komunikuar atë që i është shpallur atij në lidhje me sqarimet rreth Kur’anit – me anë të kuptimeve që i janë frymëzuar – duke i formuluar ato me fjalët dhe stilin e tij, si një "hadith", apo të quajtur ashtu në metagforë për çdo "praktikë" apo pohim nga ana e tij, që për nga treguesit janë njëlloj si hadithi.?!!

ترى: هل يمكن الآن اقتراح وضع لفظ " الحكمة " بدل لفظ " السنة " أو العكس ؟A është e mundur tani që fjala "urtësi" të përdoret " në vend e fjalës "Sunnet", ose anasjelltas?!!
لقد استقر كل لفظ في موضعه، لا ينازعه الآخر فيه؛ لأن أياً منهما لا يصلح بديلاً من صاحبه (7) ؟Në fakt secili term është vendosur në vendin e vet, ku asnjëri nuk mund të përdoret në vend të tjetrit!!.⁽⁷⁾

2. وذكرت السنة في القرآن الكريم بأساليب أخرى ، منها

2. Në Kur’an Sunneti është nënkuptuar edhe në forma të tjera, duke përfshirë::

- الأمر بطاعته - صلى الله عليه وسلم -، كقوله تعالى : " يا أيها الذين آمنوا أطيعوا الله وأطيعوا الرسول و أولي الأمر منكم " { النساء / 59Urdhërimin për bindje (ndjekje) ndaj tij - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – siç e gjejmë në Fjalën e Allahut të Lartësuar ku thotë:

﴿"يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ﴾ البقرة /129}.( النساء: ٥٩)

﴾O ju që keni besuar, bindjuni Allahut dhe bindjuni të Dërguarit, si dhe përgjegjësve nga mesi i juaj...!﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (En-Nisa:59)

-         ومنها : قبول أمره ونهيه - صلى الله عليه وسلم -، كما في قوله تعالى : " و ما آتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا " { الحشر / 7Pranim i urdhrave dhe ndalesave të tij - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – siç e gjejmë në ajetin:

-        

﴿ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ﴾ البقرة /129}.( الحشر: ٧)

﴾E atë që ju jep (urdhëron) i Dërguari merreni e atë që ju ndalon prej saj, hiqni dorë prej saj...﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (ُl-Hashr:7)

- ومنها : القبول والتسليم لقضائه - صلى الله عليه وسلم -، كما في قوله تعالى : " فلا وربك لا يؤمنون حتى يحكموك فيما شجر بينهم ثم لا يجدوا في أنفسهم حرجاً مما قضيت و يسلموا تسليماً "{ النساء/65PPranim dhe dorëzim ndaj vendimit të tij - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – siç e gjejmë në Fjalën e Allahut të Lartësuar ku thotë:

" فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا"( النساء: ٦٥) البقرة /129}.

﴾Jo për Zotin tënd, ata nuk besojnë derisa të të marrin ty për gjykues në çështjet problematike mes tyre, si dhe mos të ndiejnë në vetet e tyre asnjë pakënaqësi ndaj gjykimit tënd, e të dorëzohen tërësisht...﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (En-Nisa:65)

- Po ashtu:ومنها: التحذير من مخالفته - صلى الله عليه وسلم -، كما في قوله تعالى: " فليحذر الذين يخالفون عن أمره أن تصيبهم فتنة أو يصيبهم عذاب أليم " { النور / 63 Paralajmërimi për mos kundërshtimin e tij - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – siç e gjejmë në Fjalën e Allahut të Lartësuar ku thotë:

" فَلْيَحْذَر الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ" البقرة /129}.( النور: ٦٣)

﴾Le të kenë kujdes ata të cilët e kundërshtojnë urdhërin e tij (të Dërguarit) se mund t’i godasë ndonjë sprovë ose mund t’i godasë një dënim i dhembshëm!﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (En-Nur:63)

-         Si dhe:ومنها : وجوب اتباعه - صلى الله عليه وسلم - ، كما في قوله تعالى : " قل إن كنتم تحبون الله فاتبعوني يحببكم الله ويغفر لكم ذنوبكم " { آل عمران / 31 } . Obligimi për ta ndjekur - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! - siç e gjejmë në Fjalën e Allahut të Lartësuar ku thotë:

-        

"يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ " البقرة /129}.( النساء: ٥٩)

﴾Thuaju: Nëse vërtetë e doni Allahun, atëherë më ndiqni mua që edhe Allahu t’ju dojë dhe t’ua falë mëkatet tuaja.﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 (Ali’Imran:31)

Apo thënia e Tij:

" وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ" البقرة /129}.( الأعراف: ١٥٨)

﴾...dhe ndiqeni atë (të Dërguarin) në mënyrë që të jeni të udhëzuar.﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 وقوله سبحانه : " و اتبعوه لعلكم تهتدون " { الأعراف / 158(El-Earaf:158)

فهذه النصوص وما في موضوعها تلزم الأمة بهديه - صلى الله عليه وسلم -، و تبين أن ما جاء به فعلى الأمة أن تقبله وأن تعمل به ، وهذا هو الذي نسميه " سنته " - صلى الله عليه وسلم- .(8Të gjitha këto tekste dhe temat që ato shtjellojnë ia bëjnë obligim Ummetit që të udhëzohet nëpërmjet tij - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – si dhe sqarojnë se ajo me të cilën ai ka ardhë, është përgjegjësi Umetit që t’a pranojë dhe të punojë sipas saj, dhe se kjo është ajo që ne e quajmë "Sunneti i tij"- Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!-. ⁽⁸⁾⁾

________________________________________ ________________________________________

^{(1) - انظر: الفقيه و المتفقه 1/88 بتصرف(1) “El-Fekih uel-Mutefekih” me përshtatje: 1/88..}

^{(2) - الرسالة ص 79،78(2) Shih: “Er-Risale”: fq. 79-78}

^{(3) - تفسير الطبري 4/163(3) Shih: Tefsiri i Taberiut: 4/163}

^{(4) - تفسير الطبري 1/557(4) Shih: Tefsiri i Taberiu: 1/557}

^{(5) - أخرجه أبو داود ، كتاب السنة ، باب لزوم السنة ، رقم (4604) ، و الترمذي ، كتاب العلم ، باب ما نهي عنه أن يقال عند حديث النبي - صلى الله عليه وسلم - رقم (2663 ) ، وقال: حديث حسن غريب من هذا الوجه.(5) Transmeton  Ebu Davudi në: “Libri i Sunnetit”, në kapitullin: “Nevoja e Sunnetit” me nr.4604; Tirmidhiu në: “Libri i Dijes”, në kapitullin: “Çfarë është e ndaluar që të thuhet rreth haditheve të Pejgamberit - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!- ” nr: 2663 ku thotë: “Hadithun hasenun- garijb (i mirë – i panjohur) .
po ashtu, shton se hadithi është transmetuar edhe و أخرجه غيرهما و صححه ابن حبان و غيرهnga të tjerë përveç këtyre dyve, dhe se Ibn Hibani  e konsideron hadith sahih (të saktë)...}

^{(6) - أخرجه الشافعي في الرسالة ص 53 رقم (306) عن المطلب ، و الحاكم في المستدرك ، كتاب البيوع (2/4) عن ابن مسعود ، أخرجه شاهداً (لحديث جابر الذي ساقه أصلاً ثم شاهدا لهذا الأصل ، و أخرجه أبو نعيم في الحلية ( 10/27،26 ) عن أبي أمامة(6) Transmeton  Imam Shafiu në: “er-Risale”, fq.53 nr: 306,  nga Matlab; Hakimi në Mustedrak në kapitullin: “Libri i shitjeve”: 2/4 nga Ibn Mesudi.  Imam Shafiu e sjellë këtë hadith si dëshmi për hadithin  e Xhabirit, të cilin e ka sjellë fillimisht si bazë prastaj e ka argumentuar këtë bazë; është transmetuar edhe nga Ebu Nuajm në “El-Hilje”: 10 /26-27,  nga Ebu Umame،, و si dhe është transmetuar edhe أخرجهngaالخطيب Khatibi فيnë الفقيه “El-Fekih وdhe المتفقهEl-Mutefekih” fq.:ص 92 ، 93 ، 92-93, وضعفه; السيوطيSujuti në: “Xhami’u es-Sagir”الجامعالصغير ( 2273 e ka konsideruar hadithin daif - të dobët في:  2273)..}

^{(7) - السنة بياناً للقرآن ص 41-46 بتصرف(7) Në “Es-Sunneh bejenen lil-Kur’an” (Sunneti, shpjegues i Kur’anit) fq.: 41-46, me përshtatje..}

^{(8) - المدخل إلى السنة النبوية ص 21(8) Në “El-Med’khal ila es-Sunneh en-Nebeuijeh” fq.: 21..}

Add comment