Episodi (7)

    Termi “Sunnet” në gjuhën e  tëDërguarit i

    Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! -  صلى dhe

    në konceptin e Selefëve (brezat e parë të mirë)(1 - 4)

Termi “Sunnet” në gjuhën e të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!-  صلى dhe në konceptin e Selefëve.

Ai që i lexon المستقرئAلكتبlibrat eالسنة Sunnetit النبويةprofetik وسائرdhe gjithçka tjetër që ka të bëjë me to, do të gjejë se termi “Sunneh” është përsëritur shumë herë nga vetë i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! - ما si edhe nga vetë علىألسنةالصحابةsahabët dhe tabiînëtوالتابعين،, dhe se ai do të thotë: Rruga legjitime e ndjekur në fe, dhe menhexhi (metodika) i pastër profetik. Fjala "sunneh"وهيështë përdorur منهnëفيسياق kontekstin e përmirësimit, vlerësimit, kërkimit, udhëzimit dhe gjykimit. Argumentet për këto janë vërtetë të shumta, prej tyre:الاستحسان

1- عن1 –Enes بنbin مالك - رضي Malik – Allahu qoftë i kënaqur me të -اللهعنه - قال : جاء rrëfen se: “ثلاثةTre personaرهطnjper shkuan tek shtëpitë e grave të Pejgamberit – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të! – në mënyrë që të pyesnin për adhurimin e Profetit – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të –فلما. Pasi mësuan rreth tij, ajo që ata bënin iu duk e paktë ndaj thanë:” “Kuنحن jemi ne krahasuar meمن النبي - صلىProfetin – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!- اللهعليهوسلم - ؟?!  Atij ia ka falurقد Allahu çdo mëkat të kaluar dhe të ardhshëm.” Pastaj njëri prej tyre tha: “Sa më përket mua, unëأناSa m kam për t’u falur gjithmonë natën” Tjetri tha: “فأناأصليUnë kam për të agjëruar vazhdimisht e kurrë nuk do ta lë agjërimin ditën.” Ndërsa i fundit tha: “Unë kam për të hequr dorë nga gratë dhe kurrë nuk do të martohem.” Pas kësaj erdhi i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – dhe u tha:

"أنتم الذين قلتم كذا وكذا؟ أما والله إني لأخشاكم لله وأتقاكم له، لكني أصوم وأفطر، وأصلي وأرقد، وأتزوج النساء، فمن رغب عن سنتي فليس مني "

« Ju jeni ata të cilët keni thënë kështu e kështu?! Sa më përket mua, pasha Allahun unë ia kam frikën Allahut e jam më i devotshëm se ju ndaj Tij, e megjithatë unë agjëroj edhe nuk agjëroj, falem por edhe fle, si dhe martohem. Prandaj kush e shpërfill Sunetin (traditën) tim, ai nuk është prej meje (në rrugën time). ⁽¹⁾.

Siç shihet, i فالرسول - صلىDërguari i Allahut - Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!- e ka përdorur لفظtermin السنة“Sunnet” للدلالةpër të treguar علىnjë جملةnumër أحكامdispozitash الشريعة،fetare, فكانduke e konsideruar kush e refuzon qëllimisht dhe me vetëdije rrugën e tij ka dalë prej Islamit.

قالالقسطلاني – فيKastalani - në بيانlidhje me kuptimin e fjalës “Sunnet” në këtë hadith ka thënë المراد: «Termi “Sunnet” këtu është në numrin njëjës dhe i është bashkangjitur përemit pronor “tim”, duke përfshirë sipas mendimit të saktë: dy dëshmitë dhe të gjitha shtyllat e Islamit. Kështu që refuzuesi i tij (Sunnetit) konsiderohet dezertues (i dalë feje).»^مفرد(2).

وقالNdërsa Ibn Haxheriابنحجر : ( المراد ka thënë: «Qëllimi me “Sunnet” këtu është: “Rruga”, dhe nuk është për qëllim ajo që qëndron përballë “farzit”...pra, qëllimi është se kush e lë rrugën time dhe merr rrugën e tjetërkujt përveç times, ai nuk është prej meje.بالسنة : الطريقة،لا»»⁽³⁾.

2 - 2- عنالعرباضIrbad بنbin Serijeh transmeton se ساريةقال : صلى: “Një ditë i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – pasi na priu në namaz, u kthye nga ne dhe na këshilloi në atë mënyrë sa u përlotëm dhe na u dridhën zemrat, pastaj dikush i tha: - O i Dërguari i Allahut! Kjo këshillë qesikur të ishte këshillë lamtumire, prandaj ç’porosi (amanet) dëshiron të na lësh?! Tha:

" أوصيكم بتقوى الله والسمع والطاعة وإن عبدا حبشياً، فإنه من يعش منكم بعدي فسيرى اختلافاً كثيراً، فعليكم بسنتي وسنة الخلفاء الراشدين المهديين تمسكوا بها، وعضوا عليها بالنواجذ، وإياكم ومحدثات الأمور، فإن كل محدثة بدعة ،وكل بدعة ضلالة "

 Kuptimi: «Po ua lë porosi (amanet) që të keni frikë Allahun dhe të tregoheni të dëgjueshëm e të bindurرسول qoftë edhe ndaj një skllavi habeshi (të zi), sepse ai që do të jetojë prej jush pas meje, ka për të parë kundërshtime të shumta, prandaj përmbajuni “Sunnetit” timفإنه dhe sunetit  të kalifëve të udhëzuar drejtë.Kapuni për të (Sunnetin) dhe shtrëngojeni me dhëmballë (aq fort). Ruajuni shpikjeve të reja në fe, pasi çdo gjë e re është bidat (sajim) dhe çdo bidat (sajim) është humbje ⁽⁴⁾.

Ibn Alani ka thënë قال: «Shprehja «Përmbajuni Sunnetit tim» do me thënë: Rrugës time të drejtë; që konsiston në dispozita besimi, والعمليةvepra obligative dhe të pëlqyeshme.
Ndërsa usulijunët (studiuesit e bazave) sunetin e njohin si: Gjëra tëkërkuara në mënyrë jo të domosdoshme. Me këta ata kanë synuar të bëjnë dallimin mes tij dhe  farzit.»^{الواجبةوتخصيص(5)}

Ndërsa dijetari i madh وقالAbdulganij en-النابلسيNabulsi في " الحديقةnë "El-Hadikatu-Nadije Sherhut-Tarijkatu Muhammedije" ka thënë النديةشرحالطريقةالمحمدية ": ( قوله - صلى: «Thënia e tij – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!-الله عليهوسلم - " فعليكم"Përmbajuni Sunnetit timبسنتي .... الحديث ": أي...."do të thotë: “Përkushtojuni” . Ndërsa “Sunneti i tij” është përkufizim i fjalëve, veprimeve, bazave të besimit, moralit, pohimit, dhe veprave të tij.
الزموا،Ndërsa fjala “Khulefa” është shumësi i fjalës “Khalife” që do të thotë zëvendës, e që janë katër: Ebu Bekri, Umeri, Uthmani dhe Aliu – Allahu i Lartësuar qoftë i kënaqur me ta! -. E po të shihet me kujdes, përemrin tek fjala “Kapuni për të” është tregues se Sunneti i Khulefave pas tij është i njëjtë si Sunnet i tiji, pasi ata e kanë ndjekur atë ashtu siç duhet dhe nuk kanë sjellë gjëra nga vetja e tyre»⁽⁶⁾.

وقال Sejid Sherif السيدالشريفعليAli الجرجاني : ( قوله : وسنة el-Xherxhani thotë: «Thënia e tij: «Dhe sunneti i khulefave» nuk do të thotë se nuk do të ketë khalifë të  të tjerë përveç tyre, pasi ai – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – ka thënë: « يكون في أمتي اثنا عشر خليفة » «Në Ummetin tim do të ketë dymbëdhjetë khalifë»⁽⁷⁾,وإنما por qëllimi këtu është që t’u jepet rëndësi atyre (që vijnë pas tij) dhe çështjes së tyre dhe dëshmon për vërtetësinë e mendimeve të tyre, madje ai e përmendi “sunnetin e tyre”لهم krahas “Sunnetit të vet” pasi e dinte se ata nuk do të gabonin në lidhje me vendimet dhe veprat që do të kryenin, si dhe ai e dinte se disa prej sunneteve të tij nuk do të bëheshin të njohura vetëmse në kohën e tyre, kështu që ua bashkangjiti atyre sunnetin e vet që të largojë dyshimet atyre që do të mendonin të kundërshtonin sunnetin e tyre.ولأنه»⁽⁸⁾.

وقالNdërsa المنذري : قوله ( عضواMundhirij ka thënë: «Fjala e tij «shtrëngojeni me dhëmballë» do me thënë: Derdhni mund në lidhje me sunnetin, përmbajuni atij dhe kujdesuni për të, ashtu siç kafshuesi e shtrëngon diçka me dhëmballët e tij nga frika se mos i rreshqet.dhe se me “dhëmballë” nënkuptohen dhëmbët kafshues pas dhëmbëve të qenit, ndërsa disa kanë thënë se ato janë dhëmballët në fund të nofullave.»⁽⁹⁾.

3- عن3 - Nga Enes bin Maliku أنسبن- Allahu qoftë i kënaqur me të – transmetohet se ka thënë: “Më ka thënë i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të - : « يا بني ، إن قدرت أن تصبح وتمسي ليس في قلبك غش لأحد فافعل، ثم قال لي : يا بني ، وذلك من سنتي ، ومن أحيا سنتي فقد أحبني، ومن أحبني كان معي في الجنة » «بنيBiri im, ،nëse ke mundësi që të zgjohesh dhe të ngrysesh duke mos fshehur në zemrën tënde mashtrim ndaj askujt, atëherë bëje.» Pastaj tha: «إنBiri im, kjo (që të thashë) është prej Sunnetit tim (traditës time), e kush e ringjall një sunnet timin ai më do mua, e kush më do mua, do të jetë bashkë me mua në Xhennet.»⁽¹⁰⁾.
فقوله ( وذلكShprehja e tij «dhe kjo është prej Sunnetit tim» do me thënë: prej rrugës time, «dhe kush e ringjall një sunnet timin»من منdomethënë: që e shfaq atë, e përhap me fjalë dhe me vepër, «në të vërtetë më ka dashur mua» domethënë: me dashuri të plotë, pasi dashuria e gjurmëve është një shenjë treguese e dashurisë ndaj atij që i lë ato gjurmë, «dhe kush më do mua, ka për të qenë me mua në Xhennet» sepse njeriu do të jetë me atë që e ka dashur, siç ka thënë Allahu i Lartësuar:

﴿وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ ﴾ البقرة /129}.( النساء: ٦٩)

﴾...Dhe kush i bindet Allahut dhe e ndjek të Dërguarin, të tillët do të jenë me ata që Allahu u ka dhuruar begati, me profetët...﴿وقوله تعالى: " كما أرسلنا فيكم رسولاً منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة .." { البقرة / 151 وقوله سبحانه : " و اتبعوه لعلكم تهتدون " { الأعراف / 158(En-Nisa:69)

4- عن4- Nga Kethir bin Abdullah, nga babai i tij, nga gjyshi i tij transmetohet se i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – i ka thënë Bilal bin Harithit:

اعلم، قال: ما أعلم يا رسول الله؟ قال: إنه من أحيا سنة من سنتي قد أميتت بعدي كان له من الأجر مثل من عمل بها من غير أن ينقص من أجورهم شيئاً... الحديث»

Kuptimi:«Dije...!» Tha: “Çfarë të di o i Dërguari i Allahut?!” Tha: «...se kushdo që e ringjall një sunnet prej Sunnetit tim, i cili ka vdekur pas meje, do ketë shpërblim sa shpërblimi i atij që punon me të pa iu pakësuar fare shpërblimi atyre...» ^كثير(11).

Në lidhje me shprehjen e tij «prej Sunnetit tim» Eshrefi ka thënë: “Sipas llogjikës së ndërtimit të fjalisë, do të duhej që të thuhej “prej sunneteve të mia” por transmetuesi e ka sjellë shprehjen në numrin njëjës, kështu që qëllimi këtu është “lloji” pra ajo rrugë në mesin e rrugëve, e cila është pjesë e imja si: vaxhibe (detyra) dhe mendube (të pëlqyeshme) të cilat janë marrë prej meje tekstualisht apo që janë nënkuptuar, ashtu siç e ka përshkruar duke e bashkangjitur fjalën “Sunnet” përemrit të vet, gjë e cila tregon përgjithësim.”^{فقوله ( من(12)}

5- عن5- Nga Kethijr bin Abdilah bin Amr bin Auf bin Zejd bin Melha, nga babai i tij, nga gjyshi i tij transmetohet se i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – ka thënë: «...Vërtetë që feja është konsideruar në fillim si e huaj dhe do të kthehet përsëri koha që të konsiderohet si e huaj, por Tuuba (mirësia e Xhennetit) do të jetë për të huajt, të cilët përmirësojnë atë që e kanë prishur njerëzit pas meje në lidhje me Sunnetin tim.»⁽¹³⁾

6- عن6 – Nga Abdullah bin Amr – Allahu qoftë i kënaqur me të dy – transmetohet se i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – ka thënë:

"عبدلكل عمل شرَّة – فترة حرص ونشاط – ولكل شِرَّة فترة –فتور ، أي ضعف- فمن كانت فترته إلى سنتي فقد اهتدى ، ومن كانت فترته إلى غير ذلك فقد هلك"

Kuptimi:«Çdo punë ka periudhën e vet (kohën e seriozitetit dhe angazhimit) dhe çdo periudhë ka dobësinë (neglizhimin) e saj. Ai që ndjek Sunnetin tim në këtë periudhë ai është i udhëzuar, dhe kush del jashtë tij është shkatërruar.»⁽¹⁴⁾

7- عن7- Nga Hudhejfe (Allahu qoftë i kënaqur me të) transmetohet se ka thënë: حذيفةقال : " حدثنا"Na ka treguarرسول i Dërguari i Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – dy hadithe. Njërin e kam parë të realizohet ndërkohë që po pres për tjetrin. Na ka treguar se «Amaneti (i fesë) fillimisht ka zbritur në rrënjët e zemrave të burrave, pastaj ata e mësuan nga Kur’ani, pastaj e mësuan nga Sunneti...»حدثنا"⁽¹⁵⁾

Ibn Haxheri në lidhje me këtë ka thënë: “قالThënia e tij « pastaj ata e mësuan nga Kur’ani, pastaj e mësuan nga Sunneti...» është إشارةtregues se ata ishin që e mësonin Kur’anin para se t’i mësonin sunnetet, dhe se qëllimi me sunetet këtu është ajo që ata e mësonin prej të Dërguarit të Allahut – Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të – qoftë ai vaxhib (detyrë) apo mendub (e preferuar).⁽¹⁶⁾

________________________________________________________________________________

^{(1) أخرجه(1) Transmeton البخاري،Buhariu, Lكتابibri - النكاح،Martesa, باب kapitulli: الترغيب“Nxitja për martesë”في nrالنكاح،.(5063), ومسلم،dhe Muslimi, كتاب Libri -النكاح، Martesa, باب kapitulli:استحباب “Preferimi i النكاحmartesës për atë iلمن cili تاقتe dëshiron diçka të tillëنفسهإليه ... رقم ( 1401 ).... nr.(1401).}

^{(2) إرشاد(2) Në “Irshad es-Sarij”الساري ( 8/4 ).(8/4).}

^{(3) فتح(3) Në “Fet’h el-Barij”الباري ( 9/105 ).(9/105).}

^{(4) أخرجه(4) Transmetuar nga أبوEbu داودDaud،, كتاب Libri i السنةSunnetit،, باب kapitulli: “Në lidhje me domosdoshmërinë eفيلزومالسنة Sunnetit، رقم ( 4607 ) ،nr.(4607), والترمذي، dhe Tirmidhiu, كتاب Libriالعلم، - Dija, باب kapitulli: “Ajo që ka ardhur në lidhje me kapjen për Sunnet dhe shmangien prej bidatitماnn nr.(2676), dhe ka thënë: Hadith hasenun – sahih (iحسن mirë – i saktë)صحيح ..}

^{(5) دليل(5) “Udhëzimet e të shpëtuarëve”الفالحين ( 1/415 ).(1/415).}

^{(6) نقلا(6) Citim nga “Tuhfetul-Ekhjar bi Ihja Sunnete Sejidil-Ebrar” fq.عن 51.}

^{(7) أخرجه(7) Transmeton البخاريBuhariu me fjalën بلفظ ( أميرا ) ،«udhëheqës», كتابLibri -الأحكام Dispozitat،, kapitulli:باب ( تابع (vazhdim iلباب kapitullit të Khalifatit) nr. (7222).}

^{(8) نقلاً(8) Cituar عنnga “Tuhfetul-Akhjar”تحفة fq.49}

^{(9) الترغيب(9) Në “Tergijb ue Terhijb”والترهيبص 79.fq.79.}

^{(10) أخرجه(10) Transmeton Tirmidhiu،, كتاب Libri -العلم، Dija, بابkapitulli: “ماAjo që ka ardhur në lidhje kapjen për Sunnet dhe shmangien prej bidatit” nrرقم ( 2678) ،. (2678), وقال : هذاdhe ka thënë ky hadith është hasenun-garijb (i mirë-i huaj)حديث.}

^{(11) أخرجه(11) Transmeton ngaالترمذي، Tirmidhiu, كتاب Libri العلم،- Dija, باب kapitulli: الأخذ“Praktimi i Sunnetit dبالسنةواجتنابhe largimi prej kryerjes së bidatit.البدعة،” رقم ( 2817) .nr.(2817). وقال : هذاdhe ka thënë: Ky hadith është hasen (i mirë) dhe se hadithi është daif – i dobët për shkak të dobësisë së Kethir bin Abdullahut, por që e mbështesin prova të tjera.}

^{(12) شرح(12) Në “Sherh Mishketul-Mesabijh” i el-Karijut (1/202).}

^{(13) أخرجه(13) Transmeton nga الترمذي،Tirmidhiu, كتاب Libri-الإيمان Besimi،, بابkapitulli: “ماAjo që ka ardhur në lidhje me atë se جاءIslami ka ardhur në بدأfillim غريباi huaj dhe do të kthehet përsëri i huaj” nr.وسيعود(2630), dhe ka thënë: Hadith حسن .hasen – i mirë. قلت : بلUnë thashë: Përkundrazi ai është daif - i dobët, për shkak se në të është Kethir bin Abdullah, por hadithi në shumicën e tij është i saktë nëpërmjet transmetimeve të tjera.}

^{(14) أخرجه(14) Transmetuar nga ابنIbnحبان Hibanفي në صحيحه – الإحسان – رقم (394) وقالSahihun e vet - Ihsan (bamirësia) - nr.(394), ndërsa المنذريMundhirij ka thënë فيnë “Tergijb”الترغيب ( 1/87) : رواه(1/87): E transmeton Ibn Ebi Asimابن أبيعاصموابنdhe Ibn حبانHiban فيnë صحيحه .Sahihun e vet.}

^{(15) أخرجه(15) Transmetuar nga البخاريBuhariu،, كتابLibri الرقاق- Butësia،, بابkapitulli: “رفعHumbja e amanetit”الأمانة(6497).}

^{(16) فتح(16) Në “Fet’hul-Barij”الباري ( 13/39).(13/39).}

Add comment